Tóm tắt nội dung
1. Cách nhận biết trẻ ho có đờm?
Khi trẻ ho kèm theo đờm, tiếng thở của bé cũng sẽ thay đổi. Tiếng ho nghe nặng hơn và trẻ thở khò khè. Khò khè có âm sắc cao như tiếng ngáy, thường nghe được khi trẻ thở ra, những trường hợp nặng có thể nghe được cả khi hít vào.
Tại sao có tiếng khò khè?
Âm thanh này được tạo ra là do đường hô hấp bị hẹp bẩm sinh hoặc bệnh lý: từ quá trình viêm nhiễm và ứ đọng đàm nhớt.
Tuy nhiên cha mẹ cũng cần lưu ý phân biệt tiếng thở khò khè bất thường (tình trạng nặng) với tiếng thở do tắc nghẹt mũi thông thường.
Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chủ yếu thở bằng mũi, lỗ mũi của trẻ lại có kích thước nhỏ nên rất dễ bị ho, nghẹt mũi dẫn đến thở khụt khịt. Khi phân vân không biết trẻ thở khò khè bất thường hay do nghẹt mũi, cha mẹ có thể nhỏ 2-3 giọt nước muối sinh lý vào mũi để lỗ mũi trẻ thông thoáng hơn rồi nghe kỹ lại tiếng thở.
2. Trẻ sơ sinh ho có đờm, khò khè là biểu hiện của bệnh gì?
Tất cả các nguyên nhân gây hẹp đường hô hấp sẽ tạo ra tiếng khò khè. Ở trẻ sơ sinh đa số khò khè là do đường hô hấp nhỏ , một thời gian sau sẽ tự hết, những trường hợp này thường bé chỉ bị khò khè, không ho, không khó thở, bú ngủ bình thường.
Nhưng nếu trẻ có kèm các triệu chứng khác: ho, khó thở, quấy khóc, bỏ bú…, phải lưu ý đến các nguyên nhân nguy hiểm hơn viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi… Những bệnh này nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển rất nhanh, tác động xấu đến hệ hô hấp của trẻ, thậm chí là đe dọa tính mạng.
Nếu trẻ bị ho khò khè kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần thì cũng nên lưu ý đến nguyên nhân hiếm gặp hơn: dị vật ở đường thở hay mắc một số dị tật bẩm sinh ở phế quản…
Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng ho có đờm ở trẻ sơ sinh:
- Bé bị cảm lạnh, cảm cúm
- Bé bị viêm tiểu phế quản, viêm phế quản
- Trẻ mắc viêm xoang, viêm đường hô hấp trên
- Một số bệnh ở đường hô hấp khác như viêm thanh quản, viêm phổi… cũng có thể khiến trẻ ho đờm.
3. Ho đờm ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Ho thực chất là cơ chế bảo vệ bộ máy hô hấp của cơ thể. Động tác ho giúp tống dị vật, vi khuẩn, virus hoặc chất tiết (đờm, nhầy) ra khỏi đường hô hấp để việc hô hấp không bị cản trở. Ho thường là triệu chứng của bệnh lý viêm đường hô hấp.
Nếu bé ho có đờm, kèm theo các triệu chứng khò khè, sổ mũi, sốt thì rất có thể bé đang bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Mẹ cần đưa con đi khám ngay nếu thấy bé ho có đờm kèm các dấu hiệu sau:
- Bé nhỏ hơn 4 tháng tuổi và bị ho
- Bé sốt từ 38°C trở lên
- Bé thở khò khè hoặc thở nhanh
- Bé ho đột ngột, kéo dài thành từng cơn
- Da xanh hay tím tái
- Bé li bì, bỏ bú, bỏ ăn.
4. Cách chữa trị ho có đờm thở khò khè ở trẻ sơ sinh
4.1. Vệ sinh mũi cho bé bằng nước muối sinh lý
Việc giữ sạch mũi cho bé là một yêu cầu rất quan trọng nếu muốn chữa trị dứt điểm tình trạng sổ mũi, ho đờm kéo dài. Lý do vì sự tích tụ của dịch mũi (vốn chứa nhiều vi khuẩn) sẽ khiến bệnh nặng hơn và kéo theo nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Khi bé bị sổ mũi, nhất là các bé sơ sinh, bạn cần vệ sinh sạch mũi bằng cách sau:
– Bước 1: Đặt bé nằm nghiêng đầu sang một bên. Đặt vòi phun chai nước muối biển vào sát vách lỗ mũi, xa vạch an toàn.
– Bước 2: Ấn nhẹ dứt khoát liên tục trong 2-3 giây. Bạn nên chọn lọ nước muối biển mà khi bạn ấn liên tục vào vòi xịt thì bình xịt vẫn hoạt động.
– Bước 3: Lặp lại động tác trên với đầu trẻ nghiêng về bên còn lại.
– Sau khi xịt mũi 5 phút, dùng dụng cụ hút mũi hút sạch dịch nhầy ở 2 lỗ mũi. Sau khi hút sạch dịch mũi bạn mới cho bé ăn.
– Vệ sinh mũi cho trẻ lớn hoặc người lớn cũng gồm 3 bước như trên. Nhưng trẻ lớn có thể ngồi, nghiêng đầu sang một bên để xịt. Sau đó thì xì sạch mũi.
4.2 Vỗ rung long đờm cho trẻ
Khi trẻ sơ sinh ho có đờm, ho khò khè cha mẹ có thể áp dụng phương pháp vỗ lưng cho trẻ, giúp long đờm trong phế quản.
Cách vỗ lưng long đờm cho trẻ như sau: Khum bàn tay và gập bàn tay ở chỗ cổ tay lại. Năm ngón tay sát vào nhau, ngón cái ép chặt vào ngón trỏ. Vỗ vào lưng trẻ từ trái sang phải, mỗi bên khoảng từ 3 – 5 phút. Vỗ vào vị trí phổi của trẻ, không vỗ vào vị trí dạ dày, xương sống. Không nên thực hiện vỗ lưng khi trẻ vừa ăn no vì có thể khiến trẻ bị nôn trớ.
4.3. Giữ ấm cơ thể
Khi bé bị ho sổ mũi, giữ ấm là cần thiết. Nếu giữ được như thế trong một thời gian nhiều ngày, bạn sẽ thấy là không cần uống thuốc trị ho sổ mũi. Và khi không sổ mũi thì sẽ không có nước mũi chảy vào trong cuống họng, vốn gây ngứa và làm bé ho. Hãy cho bé uống nhiều nước để dễ dàng xì mũi hoặc hút mũi.
4.4 Chế độ ăn uống cho trẻ ho có đờm
Với trẻ sơ sinh đang bú mẹ, nên cho trẻ bú tích cực, chia thành nhiều cữ. Không nên cho trẻ ăn quá no trong một lần mà nên chia thành nhiều bữa trong ngày. Kết hợp cho trẻ uống gừng hoặc quất hấp mật ong… để giảm ho.
4.5. Sử dụng tinh dầu tràm khuynh diệp
Đây là một trong những phương pháp phòng bệnh và chữa trị tốt nhất khi bé bị khò khè, sổ mũi. Mỗi gia đình nên có một lọ tinh dầu tràm khuynh diệp để mỗi buổi tối trước khi đi ngủ, mẹ bôi vào gan bàn chân của bé, giúp giữ ấm, phòng ho có đờm cho con. Ngoài ra, khi tắm cho trẻ, mẹ cũng có thể nhỏ vài giọt tinh dầu tràm khuynh diệp vào chậu nước tắm để phòng tránh cảm lạnh cho trẻ. Bôi lên yếm, cổ áo hoặc thoa lên lưng, ngực và cổ của bé cũng có tác dụng tốt.
4.6. Trị ho có đờm cho trẻ bằng các bài thuốc dân gian
Một số loại thảo dược có tác dụng trị ho có đờm cho trẻ sơ sinh rất hiệu quả. Có thể kể tới như:
Cát cánh:
Cuốn “Cây thuốc và động vật làm thuốc” của Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, ghi: “Trên lâm sàng, chất saponin của Cát cánh có tác dụng tiêu đờm rõ rệt. Rễ cát cánh có tác dụng giảm đau, hạ nhiệt, giảm ho và khử đờm, chống loét và chống viêm”.
Tại Việt Nam, hiện nay có vùng trồng dược liệu sạch Cát cánh đạt chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới, dùng làm nguyên liệu sản xuất Siro ho cảm cho trẻ em.
Húng chanh (Tần dày lá)
Theo Dược điển Việt Nam, Húng chanh có công năng ôn phế trừ đàm, tân ôn giải biểu, tiểu độc, chủ trị: Cảm cúm, ho sốt do phong hàn, ho gà, khản tiếng…
Gừng
Trong đông y, gừng có vị cay, tính ấm vào 3 kinh phế, vị, tỳ và có tác dụng tán hàn ôn trung, tiêu đàm, giải độc. Gừng giúp điều trị cảm lạnh và cúm vô cùng hiệu quả và quan trọng là gừng sẽ giúp thông họng và mũi nếu biết sử dụng đúng cách.
Ngoài 3 thảo dược trên, mật ong, quất, mạch môn cũng được chứng minh có tác dụng tốt trong việc trị ho, giảm sổ mũi, nâng cao sức đề kháng hô hấp cho trẻ.
Hiện nay, đã có loại Siro Ho cảm thảo dược với thành phần từ Cát cánh, Húng chanh, Gừng, Mật ong… hỗ trợ chữa ho có đờm, sổ mũi kéo dài cho trẻ. Dùng được cho trẻ sơ sinh cũng như phụ nữ có thai và cho con bú.
Dược sĩ Nguyễn Thị Hiền
