Trẻ em bị ho có đờm, sổ mũi do virus có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, khi triệu chứng kéo dài hoặc nặng hơn, nhiều phụ huynh băn khoăn có nên cho trẻ dùng kháng sinh hay không?
Trẻ bị ho có đờm, sổ mũi: Có cần uống kháng sinh không?
Bé Sâu nhà chị Hoa (1,5 tuổi, Sơn La) bị ho và sổ mũi kéo dài hơn một tuần nay. Ông bà sốt ruột, liên tục giục chị cho con uống kháng sinh để nhanh khỏi. Đây cũng là băn khoăn chung của rất nhiều phụ huynh: trẻ bị ho, sổ mũi kéo dài thì có nên cho uống kháng sinh không, hay tiếp tục theo dõi?”
Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thường xuyên mắc bệnh về đường hô hấp với dấu hiệu là ho, đờm, sổ mũi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình một trẻ đi có thể bị cảm ho từ 6 – 8 lần mỗi năm, đặc biệt khi bắt đầu đi mẫu giáo. Bệnh do một số nguyên nhân phổ biến:
- Nhiễm virus gây cảm lạnh, cúm, RSV, adenovirus… Triệu chứng ho, đờm, sổ mũi thường nhẹ, kéo dài 7-14 ngày và tự khỏi.
- Nhiễm vi khuẩn gây viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, viêm xoang, viêm tai giữa. Trường hợp này cần dùng kháng sinh.
- Dị ứng, môi trường và sức đề kháng kém: khói bụi, ô nhiễm, lông thú, thay đổi thời tiết.
Cha mẹ cần lưu ý, kháng sinh chỉ có tác dụng khi trẻ bị nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn hoặc bội nhiễm. CDC Hoa Kỳ khẳng định, ho, sổ mũi ở trẻ do virus kháng sinh sẽ không mang lại hiệu quả.
Việc tự ý dùng hoặc lạm dụng kháng sinh “uống cho chắc” có thể gây hậu quả nghiêm trọng như kháng thuốc, giảm hiệu quả điều trị khi thực sự nhiễm khuẩn, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, rối loạn tiêu hóa hay dị ứng. WHO xếp kháng thuốc vào top 10 mối đe dọa sức khỏe toàn cầu. Vì vậy, phụ huynh không nên tự ý mua thuốc hoặc dùng lại đơn cũ cho trẻ khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Trẻ dễ bị cảm, ho do nhiều nguyên nhân. (Ảnh: Ích Nhi)
Khi nào trẻ ho, sổ mũi cần dùng kháng sinh?
Trẻ ho có đờm, sổ mũi kéo dài chỉ nên dùng kháng sinh khi được bác sĩ chẩn đoán nhiễm khuẩn hô hấp.Các trường hợp có thể cần phải điều trị bằng kháng sinh bao gồm:
- Ho, sổ mũi kéo dài trên 10-14 ngày mà không thuyên giảm.
- Nước mũi đặc, chuyển màu xanh hoặc vàng đậm, kèm sốt cao kéo dài.
- Trẻ được chẩn đoán viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi do vi khuẩn.
Khi kháng sinh được dùng đúng chỉ định, trẻ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp thường cải thiện trong 48 – 72 giờ.Tuy nhiên, cha mẹ cần tuân thủ phác đồ, không tự ý ngưng thuốc để tránh tình trạng tái phát và kháng thuốc.
Cách dùng kháng sinh cho trẻ an toàn:
- Dùng đúng liều, đúng thời gian theo chỉ định.
- Không dùng đơn thuốc cũ hoặc thuốc của người khác.
- Bảo quản thuốc an toàn, tránh để trẻ tự lấy.
Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo, dấu hiệu cảnh báo khi trẻ bị ho, đờm, sổ mũi nên đưa trẻ đi khám ngay: khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, tím tái môi, bỏ bú, li bì; sốt cao không hạ bằng thuốc hạ sốt; ho nhiều, nôn ói, mất ngủ.
Cách chăm sóc giúp trẻ giảm ho, sổ mũi chưa cần kháng sinh
Hầu hết trẻ ho, sổ mũi do virus sẽ tự khỏi mà không cần kháng sinh. Theo Mayo Clinic, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ chăm sóc trẻ bị ho, đờm, sổ mũi như: uống đủ nước, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý, nghỉ ngơi.
Cho ăn đủ chất, ngủ đủ giấc: chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và ngủ đúng giờ sẽ giúp trẻ nhanh hồi phục lại trong và sau mỗi đợt ốm.
Uống nhiều nước ấm: để giúp trẻ loãng đờm, dễ chịu cổ họng. Bạn có thể cho trẻ uống nước ấm pha với siro ho cảm từ quất, gừng, mật ong để giúp trẻ dễ chịu cổ họng và dịu cơn ho tốt hơn.
Trẻ dùng siro ho cảm thảo dược hỗ trợ giảm ho, sổ mũi, tiêu đờm. (Ảnh: Ích Nhi)
Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý: Trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi mà chưa biết xì mũi cần nhỏ hoặc hút rửa mũi với nước muối sinh lý đúng cách để làm loãng dịch nhầy và thở dễ hơn. Cần thực hiện đúng kỹ thuật để tránh sặc, không dùng lực hút quá mạnh.
Giữ môi trường sống sạch sẽ: Phòng ngủ của trẻ cần sạch và thoáng khí. Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bị cảm ho và người hút thuốc lá, nhất là trẻ sơ sinh.
Tránh dùng điều hòa quá lạnh, giữ ấm cổ, bàn chân: không phả gió điều hòa, quạt trực tiếp vào người trẻ. Trẻ cần được giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn chân để ngăn ho về đêm. Có thể xoa dầu tràm hoặc khuynh diệp vào gan bàn chân, ngực, nhưng tránh bôi lên mặt. Không ủ quá kín khiến trẻ ra mồ hôi lạnh.
Kết hợp uống siro ho cảm thảo dược: có các thành phần tự nhiên quất (tắc), húng chanh (tần dày lá), gừng, mật ong, cát cánh… hỗ trợ giảm ho, sổ mũi và tiêu đờm.
Ngoài các biện pháp chăm sóc cơ bản, cha mẹ tham khảo thêm các siro thảo dược phù hợp độ tuổi của trẻ, trong đó có Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Siro ho cảm Ích Nhi. Sản phẩm dùng được cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ với công dụng hỗ trợ giải cảm, hỗ trợ giảm ho, hỗ trợ giảm sổ mũi và hỗ trợ tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Siro ho cảm thảo dược có chứa thành phần dược liệu sạch từ quất, cát cánh đạt chuẩn GACP-WHO (tiêu chuẩn thực hành tốt nuôi trồng và thu hái dược liệu của Tổ chức Y tế thế giới) .
Ho, đờm, sổ mũi kéo dài ở trẻ là tình trạng thường gặp. Cha mẹ cần phân biệt nguyên nhân, không lạm dụng kháng sinh và biết cách chăm sóc đúng cách. Trong trường hợp triệu chứng nặng hoặc kéo dài nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ thăm khám kịp thời.
