Tóm tắt nội dung
Nhiều người có thể quen thuộc khi nghe tên “Núc nác” nhưng ít biết thảo dược này có công hiệu trị ho đặc biệt, được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian chữa ho cũng như sản phẩm siro trị ho cho trẻ em.
Núc nác – vị thuốc hay có ngay gần nhà
Núc nác có tên khoa học Oroxylum indicum, thuộc họ Chùm ớt Bignoniaceae.
Theo sách “Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của Giáo sư Đỗ Tất Lợi, núc nác còn được gọi là so đo thuyền, lin may, mộc hồ điệp.. Núc nác mọc hoang và được trồng ở khắp Việt Nam, cả miền Nam và miền Bắc. Cây to cao 7-12m, có thể cao tới 20-25m, thân nhãn, ít phân nhánh, cỏ vây màu xám tro nhưng bẻ có màu vàng nhạt.
Cây núc nác cung cấp 2 vị thuốc:
- Vỏ núc nác (Cortex oroxyli): Phần vỏ thân phơi hay sấy khô của cây núc nác.
- Hạt núc nác (Semen Oroxyli) là hạt phơi hay sấy khô. Hạt núc nác làm thuốc có tên mộc hồ điệp vì trông giống như con bướm bằng gỗ.
Theo đông y, hạt núc nác nhuận phế, chỉ khát, chỉ thống, bình can dùng trong những trường hợp ho hen không ngừng, đau dạ dày, đau bụng, vết loét không liền miệng.
Một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy, núc nác có một số công dụng đặc biệt như:
- Vỏ núc nác có tác dụng rõ rệt chống dị ứng
- Tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một số tác nhân bất lợi từ bên ngoài xâm nhập vào.
- Ức chế vết sưng, có tác dụng chống viêm.
- Hạt núc nác dùng chữa ho lâu ngày, viêm khí quản, đau dạ dày.
Sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” cũng ghi lại bài thuốc chứa núc nác chữa viêm phế quản, ho lâu ngày: Mộc hồ điệp (núc nác) 10g, đường phèn hay kẹo ạch nha 30g, nước 300ml sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.
Bạc hà – dùng đúng, trị ho hiệu quả
Bạc hà là một loại cây thảo mộc dễ trồng phổ biến ở nhiều vùng miền. Bạc hà có chứa các chất chống oxy hóa và hàm lượng canxi, vitamin B và kali cao. Do đó giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể. Chất menthol trong bạc hà làm dịu các cơn ho và tiêu tan đờm.
Theo đông y, bạc hà tính mát, không độc, có khả năng tán phong nhiệt, chữa nhức đầu, chữa trị cảm mạo không ra mồ hôi. Bạc hà còn dùng để điều trị các tình trạng ho, hắt hơi sổ mũi, ngạt mũi. Bên cạnh đó, bạc hà giúp kích thích quá trình tiêu hóa và chữa chứng chán ăn không tiêu, nôn mửa…
2 bài thuốc trị ho bằng lá bạc hà:
Bài 1: Giã nhuyễn một nắm nhỏ lá bạc hà tươi, lọc lấy nước uống ngày 2-3 lần giúp giả ho, rát họng.
Bài 2: Rửa sạch một nắm lá nhỏ bạc hà, thêm mật ong rồi xay nhuyễn, đem hấp cách thủy, lọc lấy nước và cho trẻ uống.
Lưu ý: Không nên sử dụng bạc hà cho trẻ dưới 2 tuổi vì chất methol trong bạc hà có thể ảnh hưởng tới chức năng hô hấp của trẻ nhỏ.
Siro chứa núc nác và bạc hà trị ho hiệu quả cho trẻ lớn
Núc nác và bạc hà đều là các thảo dược mọc hoặc được trồng ở khắp các miền Nam, Bắc. Tuy nhiên, với tình trạng ô nhiễm môi trường, nguồn đất, nguồn nước không được đảm bảo hiện nay, không dễ dàng tìm được các loại thảo dược này đủ độ sạch cũng như hàm lượng hoạt chất để làm thuốc cho trẻ.
Để tiện lợi và đảm bảo an toàn khi sử dụng cho trẻ em, hiện nay, một số công ty dược đã chủ động phát triển nguồn nguyên liệu sạch để sản xuất Siro ho cảm chuyên biệt cho trẻ em với các thành phần: Quất (tắc), Húng chanh (tần dày lá), Cát cánh, Gừng, Mạch Môn, Núc nác, Tinh dầu bạc hà… Giúp trẻ 3-12 tuổi giảm mau triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi, ho, đờm.
Các trường hợp có thể sử dụng Siro ho cảm:
– Trẻ em bị cảm cúm, cảm do nhiễm lạnh (sử dụng điều hòa ở nhiệt độ thấp, thời tiết lạnh, ngấm nước mưa…), cảm do thay đổi thời tiết.
– Trẻ bị hắt hơi, sổ mũi, ngạt mũi, đau rát họng, ho do nhiễm lạnh, ho có đờm, ho do dị ứng thời tiết, ho nhiều về đêm, viêm họng, viêm phế quản.
– Trẻ bị suy giảm sức đề kháng nên hay ốm vặt.
Dược sĩ Trần Lan Phương
,
